από απλές κατασκευές» στη δημοτική βιβλιοθήκη Κατερίνης για μαθητές της 5ης και 6ης δημοτικού, το οποίο υλοποιείται από τον φυσικό κ. Καραλέκα Γεώργιο ο οποίος είναι ο εμπνευστής και δημιουργός του και είναι μοναδικό στο είδους του.
Τι είναι όμως ακριβός αυτό το πρόγραμμα
και που αποσκοπεί, δύο λόγια από τον κ.Καραλέκα.
Η αρχή διατήρησης της ενέργειας είναι η
πιο βασική έννοια της φυσικής. Δυστυχώς όμως
οι μαθητές ακόμη και στα τελικά στάδια της σχολικής τους εκπαίδευσης στο
λύκειο, δεν την αντιλαμβάνονται στην
ολότητά της. Η ελληνική παιδεία στο μάθημα της φυσικής και γενικά των φυσικών
επιστημών υστερεί στο πειραματικό μέρος των μαθημάτων. Η φυσική αλλά και οι
άλλες φυσικές επιστήμες καταλήγουν στο μεν δημοτικό και γυμνάσιο να μοιάζουν με
το μάθημα της ιστορίας και στο λύκειο στα μαθηματικά. Έτσι, τα μαθήματα αυτά
καταλήγουν για το μεγαλύτερο μέρος των μαθητών εκτός από δύσκολα και αδιάφορα.
Η διδασκαλία των φυσικών επιστημών εάν δεν καταφέρει να φέρει κοντά τον μαθητή με την φύση, την
πραγματικότητα, την καθημερινότητα αλλά και ο μαθητής να αντιληφθεί πως ότι παρατηρεί γύρω του διέπεται από ένα
νόμο της, χάνει την αξία της και τον εκπαιδευτικό της ρόλο.
Η ενασχόλησή μου με την φυσική 16 χρόνια
μέχρι τώρα μ’ έχει διδάξει ότι οι μαθητές ακόμη και μετά το τέλος της μαθητικής
τους διαδρομής στα σχολεία δεν κατανοούν, αυτή τη βασική αρχή της φυσικής. Πάνω
σ’ αυτή μου τη διαπίστωση έχτισα αυτό το πρόγραμμα το οποίο ελπίζω να βοηθήσει
τους νέους μαθητές στην καλύτερη κατανόηση μιας τόσο θεμελιώδους αρχής της
φύσης.
Με την δράση αυτή προσπαθώ, μέσα από απλές κατασκευές σε
μορφή παιχνιδιού, με υλικά που μπορεί να βρει ο καθένας στο σπίτι του να
κατανοήσουν οι μικροί μας φίλοι τις μετατροπές της ενέργειας από την μια μορφή στην άλλη. Παράλληλα τους
δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές αλλά
και στους εκπαιδευτικούς που θα παρακολουθήσουν το πρόγραμμα -αφού πρόκειται
για απλές κατασκευές- να τις εφαρμόσουν και οι ίδιοι στο σπίτι τους ή στην τάξη
αντίστοιχα. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτής της δράσης είναι ότι οι μαθητές
παρακολουθούν μετατροπές ενέργειας να
συμβαίνουν εκείνη τη στιγμή μπροστά τους και κατανοούν πώς χωρίς την ύπαρξή της
τίποτα δεν μπορεί να συμβεί. Οι μετατροπές που παρουσιάζονται στους μαθητές
είναι:
Α) χημική ενέργεια σε ηλεκτρική (από ένα
λεμόνι με την βοήθεια ηλεκτροδίων από χαλκό και ψευδάργυρο)
Β) δυναμική ενέργεια σε κινητική (από ένα
ελατήριο)
Γ) θερμική ενέργεια σε κινητική (
παρουσίαση μια μηχανής φτιαγμένης με κουτάκια από αναψυκτικό , η οποία
λειτουργεί με τον κύκλο του Stirling)
Δ) ηλεκτρική ενέργεια σε μηχανική (με
ηλεκτρικό κινητήρα ο οποίος παίρνει ενέργεια από μία μπαταρία)
Ε) ηλεκτρική ενέργεια σε κυματική (απλή
γεννήτρια ήχου ,μία λάμπα)
ΣΤ) ηλεκτρική ενέργεια σε θερμική (μία
τοστιέρα)
Ζ) κυματική ενέργεια (φως ) σε ηλεκτρική
(φωτοβολταϊκή συστοιχία σε σύνδεση μ’ ένα κινητήρα)
Η) κινητική ενέργεια σε ηλεκτρική (ένας απλός ηλεκτρικός
κινητήρας ,ο οποίος παίρνει κίνηση και μετατρέπει την κινητική σε ηλεκτρική και
ανάβει ένα λαμπάκι)
Θ) κινητική ενέργεια σε δυναμική ( ένα
βαρίδιο το οποίο πέφτοντας τεντώνει ένα
ελατήριο)
Ι) κινητική ενέργεια σε θερμική (τριβή
του χεριού μ’ ένα στυλό.)
Στο τέλος της παρουσίασης οι μαθητές
χωρίζονται σε ομάδες και τους δίνονται υλικά για να φτιάξουν μια απλή κατασκευή
ή ποια μετατρέπει την δυναμική ενέργεια σε κινητική και την κινητική σε
δυναμική. Των δύο βασικών μορφών ενέργειας όπως αναφέρεται και στα βιβλία της
πέμπτης και έκτης δημοτικού.
Με
το τέλος της κατασκευής οι ομάδες διαγωνίζονται ποια θα κάνει το «όχημά της» να
πάει μακρύτερα και η νικήτρια βραβεύεται. Στόχος αυτού του τελευταίου μέρους
της παρουσίασης είναι να δοθεί η δυνατότητα στα παιδιά να παίξουν με την φυσική
και να ξεφύγει το μάθημα –παρουσίαση- από τα στενά πλαίσια μιας
δασκαλοκεντρικής διδασκαλίας και να γίνει και βιωματικό.
Το πρόγραμμα θα υλοποιείται μέχρι το
τέλος της σχολικής χρονιάς και διεξάγεται κάθε Τετάρτη στη δημοτική βιβλιοθήκη Κατερίνης.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω δύο ανθρώπους οι
οποίοι χωρίς αυτούς δεν θα γινόταν το εν λόγο πρόγραμμα.
Την δημοτική σύμβουλο Κατερίνης κ. Ροδή
Ελευθεριάδου η οποία με το ανοικτό της μυαλό έδωσε μια αλλά πνοή στη δημοτική
βιβλιοθήκη και με το που της γνωστοποίησα το πρόγραμμα που έχω φτιάξει, αμέσως
κατάλαβε την αξία του για τους νέους μας και θέλησε να το εντάξει στα πλαίσια
των δραστηριοτήτων της δημοτικής βιβλιοθήκης.
Αλλά και τον βουλευτή Πιερίας κ. Τζαμακλή
Χαρίλαο ο οποίος ως νομικός κι αυτός με
το άκουσμα του προγράμματος, βοήθησε ώστε να προλάβουμε την φετινή χρονιά σε
-σχέση πάντα με την σχετική άδεια και αντίστοιχη γραφειοκρατία που χρειάστηκε
από το υπουργείο- για την πραγματοποίηση του.
Τέλος να ευχαριστήσω τους εκπαιδευτικούς
που αγκάλιασαν το πρόγραμμα αλλά και την βοηθό μου κ. Βάσω Λαγομίχου.
