Τρίτη 20 Δεκεμβρίου 2016

Πανελλήνιο Επιστημονικό Συμπόσιο Αριστοτέλης: "Τι είπε ο Αριστοτέλης για την εκπαίδευση, την πολιτική, την εργασία"

Πανελλήνιο Επιστημονικό Συμπόσιο
Αριστοτέλης: Παιδεία, Πολιτισμός, Πολιτική
Τι είπε ο Αριστοτέλης για την εκπαίδευση, την πολιτική, την εργασία

Την επικαιρότητα του λόγου και του έργου του Αριστοτέλη ανέδειξαν τα συμπεράσματα πανελλήνιου επιστημονικού συμποσίου που διοργάνωσαν στην Θεσσαλονίκη από κοινού η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών και η Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Χαλκιδικής.
Στο τριήμερο συμπόσιο που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα διαλέξεων της ΕΜΣ το τριήμερο(18-20 /11) υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου και της Unesco  συμμετείχαν, μετά από πρόσκληση, Έλληνες Αριστοτελιστές μελετητές και ερευνητές, εκπρόσωποι της Ακαδημίας Αθηνών, (του Κέντρου Έρευνας της Ελληνικής Φιλοσοφίας), και των Φιλοσοφικών Σχολών των Πανεπιστημίων Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Πατρών, Κρήτης και Βιέννης.
Η θεματική του συμποσίου που κάλυπτε τους τρεις χώρους, της πολιτικής, του πολιτισμού και της παιδείας, προσέφερε στους εισηγητές την ευκαιρία να παρουσιάσουν την έκταση και το βάθος της σκέψης του Σταγειρίτη.
Στο συμπόσιο τονίσθηκε η ευρύτητα της ενότητας του πολιτισμού, η οποία αναφέρεται ουσιαστικά στην όλη πνευματική προσφορά και δημιουργία του ανθρώπινου πνεύματος. Η θεμελίωση της επιστημονικής μεθόδου, η πραγμάτευση θεμάτων όπως η βιολογία, η κοσμολογική και φυσική θεώρηση, που μαζί με τις ανθρωπιστικές, όπως τις ονομάζουμε σήμερα, συγκροτούν επιστήμες δείγματα υψηλού πολιτισμού. Τονίσθηκε, στο ίδιο πλαίσιο, ότι η λέξη «παιδεία» δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στην εκπαίδευση, επειδή καλύπτει την όλη καλλιέργεια ενός ανθρώπου.
«Η στόχευση του συμποσίου είναι η ανάδειξη του πολύπλευρου έργου του υπάτου των φιλοσόφων με εισηγήσεις ειδικών ερευνητών σε μια πολυεπίπεδη έκφραση της αριστοτελικής φιλοσοφίας, που εξειδικεύεται με το συμπόσιο αυτό στην Παιδεία, τον Πολιτισμό, την Πολιτική. Η εν λόγω θεματική εμπίπτει, άλλωστε, και στις δράσεις των δύο συνδιοργανωτών και επιλέχθηκε εκ του λόγου από το ενδιαφέρον και την προβληματική που διάφορα αριστοτελικά έργα εγγίζουν και που μάλιστα έχουν στους καιρούς μας και την επικαιρότητά τους» τονίζει ο Πρόεδρος της ΕΜΣ, Oμότ καθηγητής Α.Π.Θ. κ. Αθανάσιος Καραθανάσης.
Όπως αναφέρει ο Γεν. Γραμματέας της ΕΜΣ και Πρόεδρος της ΙΛΕΧ κ. Βασίλειος Πάππας «η Εταιρεία μας, έχει την τιμή να συνεορτάζει φέτος (επετειακό έτος 2016), με την ΕΜΣ τον μεγάλο Μακεδόνα, τον Σταγειρίτη φιλόσοφο Αριστοτέλη, κύριο εκπρόσωπο του ανήσυχου ελληνικού πνεύματος, σε όλες τις μορφές του ανθρώπινου επιστητού. Ο Αριστοτέλης συμμετέχει στην εποχή μας, εκφράζει και συγχρόνως προεκτείνει την εποχή μας. Είμαι βέβαιος ότι έτσι θα τον αναλύσουν οι εκλεκτοί εισηγητές του συμποσίου μας, σαν μια ζωντανή παρουσία των καιρών, σαν σύγχρονο φιλόσοφο και επιστήμονα, δίνοντας έμφαση στους τομείς παιδεία, πολιτισμός και πολιτική».
Εστιάζοντας στα συμπεράσματα, η επιστημονική υπεύθυνη του συμποσίου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλοσοφικής του ΑΠΘ-αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, κα Τερέζα Πεντζοπούλου-Βαλαλά αναφέρει ότι:
«Οι εισηγήσεις για την παιδεία (εκπαίδευση) στον Αριστοτέλη κίνησαν ιδιαίτερα την προσοχή γιατί ο Σταγειρίτης είχε γράψει στα Πολιτικά και αναλύσει την θέση ότι η εκπαίδευση των νέων είναι ευθύνη της πολιτείας, και πρέπει να είναι δημόσια. Με άλλα λόγια η εκπαίδευση δεν είναι υπόθεση ιδιωτική. Αυτή η θέση πρέπει να ερμηνευθεί φυσικά, στο πλαίσιο και στα συμφραζόμενα του λόγου του Αριστοτέλη, ο οποίος πιστεύει ότι είναι έργο του νομοθέτη, του ασκούντος την εξουσία, να διδαχθούν και να συνηθίσουν οι νέοι, να εθισθούν, στις αρχές του δημοκρατικού πολιτεύματος αφού η παιδεία είναι το μέγιστον, το παν ώστε να διαμορφώνεται το ήθος και να αναπτύσσεται η αρετή στους νέους που θα γίνουν πολίτες.
Παιδεία και πολιτική είναι στενά συνυφασμένες. Οι πολίτες, οι πεπαιδευμένοι, φέρουν το βάρος της τηρήσεως των νόμων. Δεν ωφελούν οι νόμοι, και οι καλύτεροι των νόμων, εάν οι πολίτες δεν έχουν διδαχθεί να τους σέβονται».   
«Είναι περίπου κοινός τόπος να μιλούμε για την διαχρονικότητα της αριστοτελικής σκέψης» υπογραμμίζει η κα Πεντζοπούλου-Βαλαλά και προσθέτει:
«Όποιος όμως παρακολουθήσει τα βήματά του, όποιος κατανοήσει πόσο κοντά στον άνθρωπο, τον καθημερινό άνθρωπο, στρέφεται η προσοχή του Σταγειρίτη όπου μιλάει για την «εφικτήν πολιτείαν» και όχι για την «δυνατήν» - είχε υπόψη του την πλατωνική Πολιτεία – τότε αισθάνεται κανείς τον Αριστοτέλη δίπλα του σήμερα. Είναι άδικο να μην αμοίβονται οι άνθρωποι, να μην τους δίνεται αυτό που τους οφείλεται, γράφει, αλλά – συμπληρώνει – είναι εξίσου άδικο να αμοίβεται κάποιος περισσότερο από ό,τι αξίζει.
Η σύγκριση του Αριστοτέλη με φιλοσόφους όπως ο Μακιαβέλι, ο Σπινόζα, ο Ρουσσώ, έδειξε ότι θεμέλιο της πολιτικής θεωρίας παραμένει ο Αριστοτέλης, πιο κοντά π.χ. στο «παιδεύεσθαι» προς τας πολιτείας – από γενικευμένες θεωρίες αλλά όχι όμως μόνο τα Πολιτικά και η Ποιητική του Αριστοτέλη διέσχισε τους αιώνες αφού η θεωρία του για την τραγωδία και την ενιαία πράξη έφθανε έως τον κλασσικό – για την Δύση – 17ο αι. με τον περίφημο κανόνα των τριών ενοτήτων (τόπος, χρόνος, πράξη)».
Οι εισηγήσεις για τον βυζαντινό Αριστοτέλη και την μεταφραστική κίνηση των έργων του στον 13ο και 14ο αι. δημιούργησαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και προκάλεσαν συζήτηση. Το αυτό και για θέματα που αφορούσαν την Ποιητική, το Δίκαιο, την Δημοκρατία, την Τραγωδία, την έννοια του κοινού αγαθού, τα φυσικά δικαιώματα, την εκπαίδευση, την διάχυση της φιλοσοφίας του στην Δύση κατά την Αναγέννηση κ.ά.
Μαζί με το έργο τους φωτίσθηκαν και ανθρώπινες πλευρές της προσωπικότητάς του. Πιστοί στις παραδόσεις και την λαϊκή σοφία ο Αριστοτέλης έσκυψε και πάνω στα γνωμικά των σοφών και άφησε και πραγματεία με τίτλο «παροιμίαι».
Πρέπει να σεβόμαστε και να γνωρίζουμε τι είπαν οι πρεσβύτεροι και εμπειρότεροι. Από αυτούς αντλούμε πάντοτε διδάγματα, έγραψε.
«Ας θυμίσουμε» κατέληξε η κα Πεντζοπούλου-Βαλαλά, «ότι ο Αριστοτέλης δεν υπήρξε ποτέ Αθηναίος πολίτης – δεν ήταν γεννημένος από Αθηναίους γονείς – και ότι η γη όπου κτίσθηκε το Λύκειο αγοράσθηκε από τους μαθητές του».
Τις εισηγήσεις, επικεντρωμένες όλες στην θεματική τις παρακολούθησε ένα ακροατήριο ιδιαίτερα ευαίσθητο απέναντι στον Σταγειρίτη φιλόσοφο, θεμελιωτή της επιστήμης, του λόγου, της πολιτικής, της ηθικής, της φυσικής, της τραγωδίας, της μεταφυσικής.
Ο ανασκαφέας των αρχαίων Σταγείρων Χαλκιδικής, αρχαιολόγος κ. Κώστας Σισμανίδης με την ομιλία του οποίου ολοκληρώθηκε το συμπόσιο, παρουσίασε στο κοινό νεότερα στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το αψιδωτό οικοδόμημα που εντοπίστηκε στις ανασκαφές είναι ο Τάφος-Ηρώον του Μακεδόνα φιλοσόφου και δασκάλου του Μεγάλου Αλεξάνδρου.  
Στο συμπόσιο απηύθυνε χαιρετισμό η Πρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής UNESCO κα Καίτη Τζιτζικώστα.

Την έναρξη των εργασιών του συμποσίου έκανε η Υφυπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης (Μακεδονίας-Θράκης) κα Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά